Ongeveer 60% van alle mensen met schouderklachten heeft nog steeds klachten na een half jaar. Schouderklachten behoren tot de meest complexe musculoskeletale problemen, waarbij stress een vaak onderschatte maar cruciale rol speelt.
Jeff Aalmoes, fysiotherapeut gespecialiseerd in schouderklachten uit Heerenveen, ziet dagelijks de invloed van stress op schouderproblematiek. “Ik zie veel langdurige schouderklachten waarbij andere factoren zoals stress absoluut een punt is. Kijk als je een glazenwasser hebt die van zijn trap is gevallen en een breuk heeft opgelopen, is het makkelijker uit te vinden wat de oorzaak is. Maar heel vaak moet je echt het hele plaatje bekijken.”
Stress als versterkende factor
De relatie tussen stress en schouderklachten is complex en werkt vaak in meerdere richtingen. Uit onderzoek blijkt dat schouderklachten niet alleen fysieke, maar ook psychosociale factoren hebben. Mensen met chronische schouderklachten ervaren vaker depressie en angst, wat een vicieuze cirkel kan creëren.
“Mensen lopen soms al een jaar, drie jaar met schouderklachten,” vertelt Aalmoes. “Dan komen ook de andere factoren er bij. Stress is absoluut daar een punt in. Je hebt pijn, je slaapt slecht, je bent zoekende naar een houding. Waar begint de dag mee? De dag begint meteen met pijn.”
Veranderde bewegingspatronen door stress
Een van de meest zichtbare effecten van stress bij schouderklachten is de verandering in bewegingspatronen. Aalmoes legt uit: “Wat ik heel veel zie is dat iemand een klacht heeft, gaat compenseren, gaat anders bewegen. Dat is eigenlijk prachtig want dan ga je buiten de pijn om bewegen. Alleen op een gegeven moment moet je weer in een normaal patroon komen van bewegen en dat lukt vaak niet bij mensen.”
Deze compensatiemechanismen kunnen leiden tot overbelasting van andere structuren. Mensen met schouderklachten ontwikkelen vaak verhoogde spierspanning in de nek, bovenrug en de niet-aangedane schouder. Stresshormonen zoals cortisol versterken deze spierspanning nog verder.
De rol van slaapverstoringen
Schouderklachten en stress beïnvloeden elkaar ook via slaapverstoringen. Onderzoek toont aan dat nachtelijke pijn een prominent kenmerk is van schouderklachten, wat leidt tot verminderde slaapkwaliteit. Dit heeft directe gevolgen voor de stressgevoeligheid en pijnverwerking.
“Slecht slapen heeft een impact op pijn, maar vice versa ook,” benadrukt Aalmoes. “Je krijgt een vicieuze cirkel. Meteen een zagrijn erin. Je begint gewoon niet lekker aan de dag.” Dit wordt ondersteund door Nederlands onderzoek van SlaapFysio, dat laat zien dat slechte slaap mensen 15% tot 30% pijngevoeliger maakt.
Stress en vertraagd herstel
Chronische stress heeft ook directe effecten op het herstelproces van schouderklachten. Stress verhoogt ontstekingsniveaus in het lichaam en vertraagt weefselgenezing. Bovendien heeft stress invloed op de bloedtoevoer naar pezen en spieren, wat het herstelproces verder kan belemmeren.
“Er zijn zoveel dingen die invloed hebben op het herstel,” vertelt Aalmoes. “Voor sommige mensen zijn het lastige gesprekken, maar je zal het wel moeten uitleggen dat dat soort dingen er allemaal invloed op hebben.”
Praktische aanpak van stress bij schouderklachten
De moderne fysiotherapie kijkt steeds meer naar het totaalplaatje van de patiënt. Aalmoes: “We gaan steeds meer uitzoomen. Niet alleen zoomen op die schouder, maar ook weer uitzoomen. Wie zit er voor je? Wat is de omgeving? Hoe is de algemene gezondheid? We kijken naar veel meer factoren die er invloed op hebben.”
Effectieve stressmanagement bij schouderklachten omvat verschillende aspecten:
- Bewustwording creëren: Patiënten leren herkennen hoe stress hun klachten beïnvloedt en vice versa. Dit helpt bij het doorbreken van de vicieuze cirkel.
- Ontspanningstechnieken: Technieken zoals ademhalingsoefeningen, progressieve spierontspanning en mindfulness kunnen helpen bij het verminderen van spierspanning en stress.
- Bewegingstherapie: Geleidelijke opbouw van beweging helpt niet alleen bij het fysieke herstel, maar heeft ook bewezen stressverlagende effecten.
- Slaaphygiëne: Het verbeteren van de slaapkwaliteit is cruciaal voor zowel pijnverwerking als stressmanagement.
Werkgerelateerde stress aanpakken
Veel schouderklachten ontstaan of verergeren door werkgerelateerde factoren. Aalmoes ziet dit vooral bij bepaalde beroepsgroepen: “Het is net als met de honkballer, maar dat geldt ook bijvoorbeeld voor de stucadoor. Als die een schouderklacht heeft, heb je wel een groot probleem.”
Voor deze patiënten is het essentieel om ook de werkomgeving en werkstress aan te pakken. Dit kan variëren van ergonomische aanpassingen tot stressmanagement op de werkplek.
De toekomst van integrale zorg
Het groeiende begrip van de stress-pijn relatie leidt tot meer integrale behandelingsansatsen. “Ik ben blij dat we in de fysiotherapie daar steeds meer naar gaan kijken,” zegt Aalmoes. “Het is de kunst om vooral weer te gaan uitzoomen en het grote plaatje te gaan bekijken.”
Deze holistische benadering combineert fysieke behandeling met aandacht voor psychosociale factoren. Onderzoek toont aan dat multimodale behandelingen, die manuele therapie, oefentherapie en psycho-educatie combineren, de meest effectieve aanpak zijn voor complexe schouderklachten.
Schouderklachten en stress zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Door deze relatie te erkennen en er actief mee om te gaan, kunnen patiënten niet alleen hun klachten verminderen, maar ook het risico op chronische problematiek verkleinen. De sleutel ligt in het herkennen van signalen, het doorbreken van vicieuze cirkels en het implementeren van een integrale aanpak die zowel lichaam als geest behandelt.
Herken jij de signalen van stress in je schouderklachten? Ontdek met de Slaapkwaliteit Score welke slaapfactoren een rol spelen bij jouw klachten en krijg persoonlijk advies voor een betere nachtrust.
Bronnen:
Interview Hidde Hulshof (slaapfysiotherapeut SlaapKenniscentrum), en Jef Aalmoes (fysiotherapeut gespecialiseerd in schouderklachten), 2025.
SlaapFysio database analyse van 60.000+ slaapnachten, 2020-2025.